O‘zbekiston Respublikasida aholini ro‘yxatga olish: maqsad, ahamiyat va kutilayotgan natijalar
Kirish
Aholini ro‘yxatga olish har bir davlat hayotida muhim ahamiyat kasb etadi. Bu jarayon orqali mamlakatda yashayotgan aholining soni, tarkibi, yashash sharoitlari, ijtimoiy-iqtisodiy holati va boshqa ko‘rsatkichlar aniqlanadi. O‘zbekiston Respublikasi ham 2025-yilda navbatdagi aholini ro‘yxatga olish tadbirini o‘tkazishni rejalashtirmoqda. Bu jarayon 1991-yildan keyingi mustaqil O‘zbekiston tarixida to‘liq miqyosda amalga oshirilayotgan birinchi rasmiy ro‘yxatga olish bo‘ladi.
Ro‘yxatga olishning asosiy maqsadlari
Aholini ro‘yxatga olish quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi:
- Aholining umumiy sonini aniq belgilash;
- Yoshi, jinsi, milliy tarkibi, ma’lumot darajasi, bandlik holati kabi demografik va ijtimoiy ko‘rsatkichlarni aniqlash;
- Migratsiya holatini o‘rganish;
- Uy-joy va yashash sharoitlarini baholash;
- Mamlakat taraqqiyoti uchun zarur bo‘lgan statistik ma’lumotlar bazasini shakllantirish.
2025-yilgi ro‘yxatga olishning o‘ziga xos xususiyatlari
- Raqamli texnologiyalardan foydalanish – ro‘yxatga olish ishlarida planshetlar va mobil ilovalar orqali ma’lumotlar jamlanadi;
- Shaxsiy maxfiylikka qat’iy rioya qilinadi – barcha ma’lumotlar sir saqlanadi va faqat statistik maqsadlarda qo‘llaniladi;
- Hududlar kesimida chuqur tahlillar – ro‘yxatga olish har bir viloyat, tuman, mahalla darajasida amalga oshiriladi.
Jarayon qanday amalga oshiriladi?
Ro‘yxatga olish uch bosqichda o‘tkaziladi:
- Tayyorlov bosqichi – aholini xabardor qilish, ro‘yxatga oluvchilarni tayyorlash, texnik vositalarni tayyorlash;
- Asosiy bosqich – aholini bevosita ro‘yxatga olish, ya’ni savollarga javob yig‘ish;
- Tahlil va e’lon qilish bosqichi – olingan ma’lumotlarni qayta ishlash va natijalarni jamoatchilikka taqdim etish.
Aholi uchun muhim jihatlar
- Har bir fuqaro ro‘yxatga olinishi shart;
- Savollarga to‘liq va aniq javob berish muhim;
- Ro‘yxatga olishda qatnashish fuqarolik burchi hisoblanadi.
Xulosa
Aholini ro‘yxatga olish – bu shunchaki statistik jarayon emas, balki mamlakatning bugungi holati va kelajagini belgilashda muhim vositadir. O‘zbekiston uchun bu jarayon nafaqat demografik ko‘rsatkichlarni yangilash, balki ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish strategiyalarini asoslash imkonini beradi. Har bir fuqaroning ushbu jarayonda faol ishtirok etishi – kelajakka qo‘yilgan mustahkam poydevordir.
Namangan viloyat statistika boshqarmasi
Ro‘yxatga olish jarayonlarini tashkil etish va o‘tkazish bo‘limi