Сўнгги янгиликлар
Янгиликлар
Бугун Наманган вилоятида бўлиб ўтаётган "Камбағалликдан фаровонлик сари" ҳалқаро форум иштирокчиси, Қирғизистоннинг Ўзбекистондаги фавқулодда ва мухтор элчиси Дуйшонкул Чотонов Янгиқўрғон тумани, Нов маҳалласида жойлашган 56-умумтаълим мактабига ташриф буюрди. Нов маҳалласида айни кунда 2700 нафар аҳоли истиқомат қилади. Уларнинг 80 фоизини қирғизлар ташкил этади.
Таълим қирғиз тилида олиб бориладиган мазкур мактабда бугунги кунда 86 нафар ўқувчи таълим олмоқда. Дуйшонкул Чотонов мактабда ўқувчи ва ўқитувчилар учун яратилган шароитлар билан танишди, улар билан самимий суҳбатлашди.
Ўзбекистон Республикасида оилавий зўравонликка қарши кураш ва унинг олдини олиш масаласи давлат сиёсатининг муҳим йўналишларидан бирига айланган.
Ўзбекистонда оилавий зўравонликка қарши курашиш мақсадида қатор норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинган. Жумладан, «Аёллар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ ва имкониятлар кафолатлари тўғрисида»ги Қонун ижтимоий тенгликни таъминлаш ва дискриминациянинг олдини олишга қаратилган. У тенг ҳуқуқли муносабатлар орқали оилада зўравонликни камайтиришга хизмат қилади.
«Хотин-қизларни зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисида»ги Қонун эса оилавий зўравонлик тушунчасини аниқ белгилаб, унинг турлари — жисмоний, руҳий, иқтисодий ва жинсий зўравонлик каби шаклларини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солади. Шунингдек, жабрланган шахсларга ҳимоя ордери бериш, вақтинча бошпана билан таъминлаш ва ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш каби чоралар назарда тутилган.
Бундан ташқари, бир қатор ҳолатларда маъмурий ва жиноий жавобгарлик ҳам белгиланган.
Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга ва Жиноят кодексига киритилган ўзгартишлар асосида, оилавий зўравонлик ҳолатлари алоҳида жавобгарликка тортилади. Масалан, доимий таъқиб, таҳдид ва калтаклаш ҳолатлари учун жазо чоралари белгиланган.
Юқоридаги қонунчиликнинг жорий этилиши ўз навбатида бир қатор ютуқларни белгилаб берди. Жумладан:
▪️ Қонунларда оилавий зўравонликнинг кенг қамровли таърифи берилиши;
▪️ Ҳимоя ордери тизимининг жорий қилиниши;
▪️ Зўравонликдан жабрланганларга ҳуқуқий ва психологик ёрдам кўрсатиш марказларининг ташкил этилиши.
Оилавий зўравонликнинг олдини олиш бўйича бир қатор чоралар белгиланган.
— Профилактика тадбирлари: Маҳалла, таълим муассасалари ва ННТлар орқали фуқаролар ўртасида ҳуқуқий тарғибот ишларини кучайтириш;
— Ижтимоий хизматлар: Вақтинча бошпана, бепул юридик ёрдам ва психологик кўмак марказларининг самарали ишлашини таъминлаш;
— Ички ишлар органлари ҳамкорлиги: Зўравонликка қарши тезкор жавоб бериш гуруҳларининг ишини кучайтириш;
— Ахборот кампаниялари: Масс-медиада зўравонликка қарши кенг жамоатчиликни жалб қилувчи акция ва кўрсатувларни йўлга қўйиш.
Р.М.Бойқораев,
ФИБ Наманган туманлараро суди судьяси
2025 йил – Атроф-муҳитни асраш ва “яшил” иқтисодиёт йили
Атроф-муҳитни асраш, экологик барқарорликни таъминлаш, табиатни муҳофаза қилиш бутун дунёда бугунги куннинг долзарб вазифасига айланди. Бу борада мамлакатимизда ҳам қатор ишлар амалга оширилиб, экооламни асраб-авайлаш ҳуқуқий жиҳатдан кафолатлаб қўйилган. Бу борада “Ўсимлик дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисида”ги Қонун муҳим аҳамиятга эга.
Ушбу Қонунда давлат ўрмон фондига кирмайдиган дарахтлар қимматбаҳо навларини қонунга хилоф равишда кесган ёки йўқ қилган шахсларга компенсациявий дарахт ва бута кўчатларини экиш ҳамда уларни уч йил давомида парвариш қилиш мажбурияти белгиланган. Дарахтларнинг қимматбаҳо навларини қонунга хилоф равишда кесганлик ёки йўқ қилганлик учун эса юридик шахсларга нисбатан молиявий санкциялар жорий этилган.
Шунингдек, экологик жиноятлар жазо муқаррарлиги Жиноят кодекси, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларда ҳам мустаҳкамлаб қўйилганки, бундан кўзланган мақсад она табиатни асраб-авайлашдан иборат.
Бу борада эса мамлакатимрз Президенти томонидан илгари сурилган эзгу ташаббус – “Яшил макон” умуммиллий лойҳасининг аҳамияти муҳим. Зеро, “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида жойларда тарғибот-ташвиқот ишларини кучайтириш билан бирга, амалга оширилаётган ишлар устидан самарали ва таъсирчан жамоатчилик назоратини ўрнатиш жоиз. Зеро, миллий қадриятларимиз ва анъаналаримизга содиқлик тимсоли сифатида мамлакатимиз ҳудудини боғу-бўстонга айлантиришга йўналтирилган лойиҳа доирасида дарахт экиш тадбирларида фаол иштирок этиш орқали Янги Ўзбекистоннинг “яшил” тараққиёти учун ўз ҳиссамизни қўшган бўламиз.
Мамлакатимизда “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида дарахт экиш ишларини амалга ошириш шаҳарларимиз, маҳаллаларимизга файз бағишловчи яшилликка бурканган янги яшил ҳудудлар барпо этилишига туртки бериши билан бирга, юртимиз иқлимини мўътадил сақлашга, пировардида табиатни асраш, аҳоли саломатлигини яхшилаш, халқимиз фаровонлигини таъминлашга хизмат қилади.
Бахтиёр Алимжанов,
Фуқаролик ишлари бўйича
Янгиқўрғон туманлараро
судининг судьяси
O‘zbekiston Respublikasida aholini ro‘yxatga olish: maqsad, ahamiyat va kutilayotgan natijalar
Kirish
Aholini ro‘yxatga olish har bir davlat hayotida muhim ahamiyat kasb etadi. Bu jarayon orqali mamlakatda yashayotgan aholining soni, tarkibi, yashash sharoitlari, ijtimoiy-iqtisodiy holati va boshqa ko‘rsatkichlar aniqlanadi. O‘zbekiston Respublikasi ham 2025-yilda navbatdagi aholini ro‘yxatga olish tadbirini o‘tkazishni rejalashtirmoqda. Bu jarayon 1991-yildan keyingi mustaqil O‘zbekiston tarixida to‘liq miqyosda amalga oshirilayotgan birinchi rasmiy ro‘yxatga olish bo‘ladi.
Ro‘yxatga olishning asosiy maqsadlari
Aholini ro‘yxatga olish quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi:
- Aholining umumiy sonini aniq belgilash;
- Yoshi, jinsi, milliy tarkibi, ma’lumot darajasi, bandlik holati kabi demografik va ijtimoiy ko‘rsatkichlarni aniqlash;
- Migratsiya holatini o‘rganish;
- Uy-joy va yashash sharoitlarini baholash;
- Mamlakat taraqqiyoti uchun zarur bo‘lgan statistik ma’lumotlar bazasini shakllantirish.
2025-yilgi ro‘yxatga olishning o‘ziga xos xususiyatlari
- Raqamli texnologiyalardan foydalanish – ro‘yxatga olish ishlarida planshetlar va mobil ilovalar orqali ma’lumotlar jamlanadi;
- Shaxsiy maxfiylikka qat’iy rioya qilinadi – barcha ma’lumotlar sir saqlanadi va faqat statistik maqsadlarda qo‘llaniladi;
- Hududlar kesimida chuqur tahlillar – ro‘yxatga olish har bir viloyat, tuman, mahalla darajasida amalga oshiriladi.
Jarayon qanday amalga oshiriladi?
Ro‘yxatga olish uch bosqichda o‘tkaziladi:
- Tayyorlov bosqichi – aholini xabardor qilish, ro‘yxatga oluvchilarni tayyorlash, texnik vositalarni tayyorlash;
- Asosiy bosqich – aholini bevosita ro‘yxatga olish, ya’ni savollarga javob yig‘ish;
- Tahlil va e’lon qilish bosqichi – olingan ma’lumotlarni qayta ishlash va natijalarni jamoatchilikka taqdim etish.
Aholi uchun muhim jihatlar
- Har bir fuqaro ro‘yxatga olinishi shart;
- Savollarga to‘liq va aniq javob berish muhim;
- Ro‘yxatga olishda qatnashish fuqarolik burchi hisoblanadi.
Xulosa
Aholini ro‘yxatga olish – bu shunchaki statistik jarayon emas, balki mamlakatning bugungi holati va kelajagini belgilashda muhim vositadir. O‘zbekiston uchun bu jarayon nafaqat demografik ko‘rsatkichlarni yangilash, balki ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish strategiyalarini asoslash imkonini beradi. Har bir fuqaroning ushbu jarayonda faol ishtirok etishi – kelajakka qo‘yilgan mustahkam poydevordir.
Namangan viloyat statistika boshqarmasi
Ro‘yxatga olish jarayonlarini tashkil etish va o‘tkazish bo‘limi
Ўзбекистон Республикаси Президенти миллий истиқлолимизнинг ўттиз тўрт йиллик шонли санасини кутиб олиш ва муносиб тарзда ўтказиш юзасидан қарор қабул қилди.
Қарорда “Энг улуғ, энг азиз” байрамни Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт даражаси, жаҳон майдонидаги обрў-эътиборига ҳар томонлама муносиб тарзда, юксак савияда “Ватан учун, миллат учун, халқ учун!” деган эзгу ғоя остида нишонлаш вазифалари белгилаб берилди.
Жонажон Ўзбекистонимизнинг миллий суверенитети ва мустақиллиги мамлакатимизнинг халқаро ҳуқуқ субъекти сифатида жаҳон ҳамжамиятидан муносиб ўрин эгаллашига, халқимизнинг тинч ва фаровон ҳаётини, унинг энг муҳим манфаатларини таъминлашга хизмат қилмоқда.
Мард ва олижаноб халқимизнинг хоҳиш-иродаси ва азму қарори билан қўлга киритилган миллий истиқлолимиз Янги Ўзбекистонни барпо этиш йўлидаги ислоҳотларимиз ҳал қилувчи босқичга кираётган бугунги тарихий шароитда ҳар қачонгидан ҳам муҳим аҳамият касб этмоқда.
Айни пайтда мустақиллик:
♦ жамиятимизда тинчлик, дўстлик ва ҳамжиҳатлик муҳитини кучайтириш;
♦ инсон қадри, ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлаш;
♦ минтақамизда яхши қўшничилик алоқаларини янада ривожлантириш;
♦ дунё мамлакатлари билан фаол ҳамкорлик қилиш, Ватанимизнинг халқаро миқёсдаги обрў-эътиборини юксалтиришда беқиёс таянч бўлиб хизмат қилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг юқоридаги қарори билан:
♦ Мустақиллик байрами Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар марказлари ва Тошкент шаҳрида, шунингдек, барча шаҳар ва туманлар, қишлоқ ва овулларда муносиб нишонланишини таъминлаш учун тегишли чора-тадбирлар дастурларининг ишлаб чиқилиши ва бажарилишини таъминлаш;
♦ Мустақиллик байрамининг юртимиз тараққиёти
ва халқимиз фаровонлигини таъминлаш борасидаги аҳамиятига бағишланган маънавий-маърифий анжуманлар, очиқ мулоқот
ва суҳбатлар, адабий-бадиий кечалар, миллий кино кунлари, умумхалқ сайиллари, маданият ва спорт тадбирлари тарзида ўтказиш;
Байрам тадбирларини юқори профессионал маҳорат ва тажрибага эга бўлган сценарист ва режиссёрлар, ёзувчи ва шоирлар, бастакор ва балетмейстерлар, саҳна рассомлари, истеъдодли ёш ижрочилар, мақом ва бахшичилик санъати вакилларидан иборат ижодий гуруҳлар кенг жалб этилган холда итайёрлаш ва ўтказиш белгилаб берилди.
Шу билан биргаликда Мустақиллик байрамига бағишланган чора-тадбирларни амалга оширишда қуйидаги устувор йўналишларга алоҳида эътибор қаратиш топширилди:
♦ Янги Ўзбекистонни барпо этиш бўйича саккиз йил олдин бошлаган кенг кўламли ислоҳотларимиз туфайли жамиятимизнинг
ижтимоий-сиёсий манзараси бутунлай ўзгарганлиги;
♦ мамлакатимиз иқтисодиёти шиддат билан ўсиб, ялпи ички маҳсулотимиз ҳажми тарихда биринчи марта 110 миллиард АҚШ долларидан ошгани, “яшил” ва инновацион иқтисодиётга ўтиш, муқобил энергия манбаларини яратиш бўйича улкан дастур ва лойиҳалар амалга оширилаётгани;
♦ юртимиз инсон қадри, унинг ҳуқуқ ва манфаатлари улуғланадиган ижтимоий давлатга айланиб бораётгани, бандликни таъминлаш, замонавий иш ўринларини кўпайтириш, камбағалликни қисқартириш, ёрдамга муҳтож тоифаларни қўллаб-қувватлаш бўйича давлат дастурлари катта ижобий натижалар бераётгани;
♦ таълим соҳасида мактабгача таълим тизимида қамров 2017 йилдаги 27 фоиздан ҳозирги пайтда 77 фоизга, олий таълимда эса 9 фоиздан 42 фоизга етгани, юртимизда ижод мактаблари, ихтисослашган мактаблар ва Президент мактаблари каби янги моделдаги мактаблар тизими пайдо бўлгани;
♦ соғлиқни сақлаш, илм-фан, IT, маданият, адабиёт ва санъат соҳалари ривожига ҳам катта эътибор берилаётгани, Париж Олимпиадаси ва Паралимпиадасида спортчиларимиз илк бор кучли ўн бешталикдан жой олгани, футбол бўйича 17 ёшгача ўсмирлар жамоамиз, шунингдек, миллий терма жамоамиз Ўзбекистон тарихида биринчи марта жаҳон чемпионатига йўлланмани қўлга киритгани;
♦ навқирон авлодимизнинг замонавий билим ва касб-ҳунарлар, она тили билан бирга хорижий тилларни, IT технологияларини эгаллашлари, тадбиркорлик билан шуғулланишлари, истеъдод ва қобилиятини рўёбга чиқаришлари учун ҳар томонлама қулай шарт-шароит яратиб берилаётгани, бунга жавобан ўғил-қизларимиз турли соҳаларда дастлабки қувончли ютуқларга эришаётганлари;
♦ шаҳар ва қишлоқларимиз жадал суръатлар билан обод бўлиб бораётгани, “Янги Ўзбекистон” уй-жой мавзеларини барпо этиш, “Обод қишлоқ”, “Обод маҳалла” дастурлари доирасида улкан ишлар амалга оширилаётгани;
♦ кўп миллатли ва кўп конфессияли жамиятимиздаги тинчлик, ўзаро дўстлик ва ҳамжиҳатлик муҳити – бизнинг бебаҳо бойлигимиз экани, уни асраб-авайлаш ва мустаҳкамлаш барчамизнинг муқаддас бурчимиз бўлиб қолиши зарурлиги;
♦ Ўзбекистоннинг Марказий Осиё минтақасида яхши қўшничилик, ҳамкорлик ва интеграция жараёнларини кучайтиришдаги ўрни ва нуфузи ортиб, янги босқичга кўтарилаётгани;
Янги Ўзбекистоннинг жаҳон ҳамжамиятида очиқ, демократик
ва дунёвий давлат сифатидаги обрў-эътибори ва нуфузи тобора юксалиб бораётгани.
Юртимизнинг барча гўшаларида бўлгани каби Янгиқўрғонликлар ҳам энг улуғ, энг азиз байрамни кенг нишонлашга қизғин тайёргарлик кўришмоқда.
Тумандошларимиз байрамни барча Ўзбекистонликлар каби кўтаринки кайфият, улкан ютуқлар билан қарши олиш учун бутун куч ва имкониятларни сафарбар этишмоқда.
Республика Маънавият ва маърифат маркази томонидан Мустақиллик байрамига бағишлаб ўтказиладиган асосий байрам тадбирининг дастури ва сценарийсини ишлаб чиқилди.
Такдбирларни юқори савиядка ўтказиш учун таниқли илм-фан намояндалари, ижодкорлар, маданият ва санъат арбоблари, спортчилар, жамоатчилик вакилларидан иборат тарғибот гуруҳларини шакллантирилди.
Байрам тадбирлари дастуридан “Она диёр – ранглар жилосида”, “Ватан учун яшайлик!”, “Энг улуғ, энг азиз” каби анъанавий кўрик-танловлари ҳамда юртимиз истиқлолини тараннум этадиган энг яхши қўшиқ ва мусиқа асарлари танловлари ўрин эгаллаган.
Президент қарорига кўра, мустақиллигимизнинг шонли 34 йиллик тўйи муносабати билан ташкил этиладиган ҳар бир тадбир туманда “Ватан учун, миллат учун, халқ учун!” деган ҳаётбахш ғоя остида нишонланмоқда.
Байрамнинг юртимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини таъминлаш борасидаги аҳамиятига бағишланган маънавий-маърифий анжуманлар, очиқ мулоқот ва суҳбатлар, адабий-бадиий кечалар, миллий кино кунлари, маданият ва спорт тадбирлари ўтказилмоқда.
Байрам муносабати билан ўтказилаётган тарғибот тадбирларида халқимиз , айниқса ёшлар қалбида она Ватанга муҳаббат, садоқат ва миллий қадриятларга ҳурмат туйғуларини мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда..
Исмоилжон Мамаджонов,
РМММ туман бўлинмаси раҳбари.